มวยท่าเสา และมวยพระยาพิชัย

มวยท่าเสา นั้นถือว่าเป็นมวยไทย ในแขนงหนึ่ง ซึ่งมวยไทยนั้น จะแบบออกเป็น 5สาย ซึ่งมวยไทยนั้นก็จะมีหลักพื้นฐานเหมือนๆกัน เช่น การใช้หมัด เข่า ศอก เท้า และศรีษะ  ซึ่งแต่ละภูมิภาค ก็ได้มี การประยุกต์และพัฒนาความสามารถ และความถนัดที่ เป็นไปแต่ล่ะที่แตกต่างกันไป เช่นต่างจาก เอกลักษณ์มวยไชยา   และมวยไทยนั้นได้เปรียบเทียบความสามารถทักษะเชิงมวยของแต่ล่ะท้องถิ่นต่างๆ ซึ่ง 5สาย หมัดหนักโคราช ฉลาดลพบุรี ท่าดีไชยา ไวกว่าท่าเสา ครบเครื่องพลศึกษา” มาดูกันดีกว่าว่า 5 สายในมวยท่าเสานั้นเป็นอย่างไรกันบ้าง

                                                                                                                                                                                                                มวยไทยท่าเสา นั้นเป็น มวยไทยโบราณทางภาคเหนือซึ่งไม่มีประวัติความเป็นมาที่ไม่แน่นอนว่ามวยท่าเสานั้นกำเนิดเกิดขึ้นมาตั้งแต่เมื่อไหรและใครเป็นอาจารย์มวยคนแรกของมวยท่าเสาแต่ก็มีอาจารย์ที่สอนมวยท่าเสาที่โด่งดังอยู่ท่านหนึ่ง นั้นคือ “อาจารย์เมฆ” หรือที่ทุกคนรู้จักคือ “ครูเมฆ” ที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นไม่เหมือนใครไม่ว่าในเรื่องของความคล่องแคล่วว่องไว เด็ดขาด  รวดเร็ว  มีลีลาท่าทางสวยงาม และมีความสามารถโดดเด่นที่มีประสิทธิภาพอย่างเป็นที่รู้จักอย่างมากโดยเฉพาะการเตะ  ถีบ และ ศอก ความสามารถของครูเมฆนั้นมีชื่อเสียงอย่างมาก จนทำให้นายทองดีสาบานกับตัวเองว่าตนจะต้องมาศึกษาและ มาเรียนรู้ถึงศิลปะ ท่ามวยไทยโบราณ กับสำนักท่าเสาให้ได้ และจนทำให้ในที่สุด นายทองดีก็มาเป็นลูกศิษย์ของครูเมฆ ผู้ประสิทธิประสาทวิชาความรู้ด้านมวยไทยท่าเสาให้กับนายทองดี และได้นำ ความรู้ที่ได้รับมานั้นไปผสมกับมวยจีนอีกทีหนึ่ง เมื่อต่อมา นายทองดีได้เป็นเจ้าเมืองพระยาพิชัย ก็ได้กลับมาคารวะครูเมฆและได้ แต่งตั้งให้ครูเมฆนั้นเป็นกำนันปกครองตำบลท่าอิฐ ครูเมฆก็ได้ประสิทธิประสาทวิชาความรู้ถ่ายทอดวิชามวยท่าเสา ให้แก่ผู้สืบสกุลต่อมาจนถึงครูเอี่ยม และครูเอี่ยมถ่ายทอดแก่ผู้สืบสกุลโดยครูเอม  ครูเอมได้ถ่ายทอดวิชาความรู้ด้านมวยให้แก่หลานตา 5 คนซึ่ง ทั้ง 5 คนนี้ เป็นบุตรนายสอนและนางขำ 

ทั้ง 5 คนได้แก่
(1)  ครูโต๊ะ เกิดประมาณ พ.ศ. 2440   เป็นบุตรคนที่ 2 ของนายสอนและนางขำ  เป็นนักมวยที่มีอาวุธเฉพาะตัวและเชิงเตะ เข่า และหมัดที่รวดเร็ว
(2)  ครูโพล้ง  เปิดปี พ.ศ. 2444 มีอาวุธรอบตัวโดยเฉพาะลูกเตะที่มีว่องไวและรุนแรงจนได้รับฉายาว่า มวยตีนลิง และมีความยอดเยี่ยมที่สุดในจำนวนพี่น้องทั้ง 5 คน  ครูโพล้ง เมื่อมาชกในกรุงเทพมหานคร  เคยชนะ นายสร่าง  ลพบุรี และ ครูบัว วัดอิ่ม  เคยชนะนายสิงห์วันประตูเมืองเชียงใหม่ที่เชียงใหม่  และนายผัน เสือลายที่โคราช  แต่เคยพลาดท่าแพ้นายสุวรรณ นิวาสวัตที่กรุงเทพฯครั้งหนึ่ง
(3)  ครูฤทธิ์ เกิดปี พ.ศ. 2446  มีฝีมือไม่น้อยไปกว่าพี่น้องทั้งหลาย  เคยชกชนะหลายครั้งที่กรุงเทพฯ   และเคยชกเสมอบังสะเล็บ ค รูมวยคณะศรไขว้
(4) ครูแพ เกิดปี พ.ศ. 2447  เป็นนักมวยที่มีชื่อเสียงเลื่องชื่อระดับครูโพล้ง  เคยสยบบังสะเล็บ  ศรไขว้  ถึงที่คู่ต่อสู้บอบช้ำ  และชก นายเจียร์ พระตะบอง นักมวยแขกครัวเขมรจนถึงแก่ความตาย ด้วยท่าหนุมานถวายแหวน   จนทำให้ทางราชการจึงประกาศให้มีการสวมนวมแทนการคาดเชือกนับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา
(5) ครูพลอย เกิดปี พ.ศ. 2450  เป็นมวยที่มีความคล่องแคล่วว่องไวในเชิงเตะ  ถีบ  และหมัด  เพราะได้ครูโพล้งเป็นผู้ประสิทธิประสาทสอนเชิงชกให้ ครูพลอยจึงถอดแบบการใช้เท้าจากครูโพล้ง ครูพลอยเคยมา ชกชนะในกรุงเทพฯหลายครั้ง  แต่ก็หน้าเสียดายที่ได้ถึงแก่กรรมเพียงอายุ 24 ปีเท่านั้นเอง

เอกลักษณ์ของมวยสายท่าเสา

เอกลักษณ์ของมวยไทยท่าเสา การไหว้ครูนั้นจะไหว้พระแม่ธรณีก่อนที่ทำพิธีไหว้ครูทุกครั้ง การไหว้ครูมวยไทยท่าเสา จะเริ่มไหว้บรมครูก่อนลำดับแรก คือ “พระอิศวร” เพราะถือได้ว่า พระอิศวรนั้นเป็นผู้สั่งสอนวิชาการต่อสู้มวยไทยท่าเสา  การกราบพระรัตนตรัย จะกราบ ทิศตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งเป็นทิศที่ผีฟ้าไม่ข้ามการนับหน้าไหว้ครูไปทางทิศตะวันออก ซึ่งจะเป็นไปตามประเพณีของพราหมณ์ ในการเห็นหน้าโบราณสถานสอดคล้องกับความเชื่อว่าบรมครูของมวยท่าเสามีพระอิศวรและทิศตะวันออกเป็นทิศที่พระอาทิตย์ส่องแสงมาสู่โลก และมนุษย์ก็ยังเป็นลักษณะของวันใหม่ จดมวยของมวยท่าเสามือซ้ายนำและสูงกว่ามือขวา เมื่อเปลี่ยนท่าเหลี่ยมมือขวาจะนำและสูงกว่ามือซ้าย เมื่อตั้งมวยได้ถูกต้องแล้วและย่างแปดทิศได้คล่องแคล่วว่องไวแล้ว

ไม้มวยพระยาพิชัย เป็น ท่ามวยโบราณ เป็น ท่ามวยไทยพื้นฐาน มีทั้งหมดไม่น้อยกว่า 535 ไม้ด้วยกัน คือ  ไม้หมัด ไม่น้อยกว่า 134 ไม้ ไม้ศอก ไม่น้อยกว่า140 ไม้ ไม้เข่าไม่น้อยกว่า 62ไม้ ไม้ถีบ ไม่น้อยกว่า 59 ไม้ ไม้เตะ ไม้น้อยกว่า 101ไม้ ไม้หัว ไม่น้อยกว่า 39  ไม้